Kỉ niệm hay kỷ niệm mới đúng chính tả tiếng Việt? Nhiều người thường cho rằng ‘i’ và ‘y’ là như nhau do đó sử dụng như thế nào cũng được. Tuy nhiên đây lại là đề tài tranh luận sôi nổi suốt hàng chục năm của các nhà ngôn ngữ học. Vậy kỷ niệm hay kỉ niệm là đúng? Cách sử dụng chữ “i” – “y” như thế nào? Cùng tìm tham khảo qua bài viết sau đây nhé!

Quy tắc sử dụng chữ “i” và “y” trong tiếng Việt

Trước khi tìm hiểu xem kỷ niệm hay kỉ niệm là đúng, chúng ta cần nắm được quy tắc sử dụng chữ “i” và “y” trong tiếng Việt. Từ xưa đến nay, câu chuyện “i” – “y” vẫn luôn tồn tại 2 quan điểm khác nhau, Cụ thể như:

• Quan điểm nhất thể i: Tất cả đều dùng “i”
• Quan điểm phân biệt: ‘i” và “y” sẽ dùng trong từng trường hợp.

Vào thời điểm trước năm 1980, việc phân biệt “i” và “y”  khá rõ ràng. Sự tranh cãi về vấn đề này nổ ra sau khi có một số quy định về chính tả trong sách giáo khoa cải cách giáo dục được ban hành vào ngày 30/11/1980 do  ông Phạm Huy Thông (Phó Chủ nhiệm Ủy Ban Khoa học Xã hội và Nhân văn) và ông Võ Thuần Nho (Thứ trưởng Bộ Giáo dục) ký.

Trong văn bản này quy định, các trường hợp các âm tiết có nguyên âm “i” ở cuối thì viết thống nhất bằng “i”. Loại trừ các từ có nguyên âm ghép “uy” như là duy, tuy, quy,… Nếu “i” hoặc “y” đứng đứng đầu âm tiết hoặc đứng một mình sẽ vẫn viết theo thói quen cũ, ví dụ: ý nghĩa, y tế, im lặng, yêu…

Quy định này đã được đưa vào trong sách giáo khoa nhưng lại không thành công khi đưa vào đời sống. Lý do là bởi một bộ phận cho rằng cách viết nhất thể “i” mang lại nhiều bất cập, vì vậy người ta vẫn sử dụng cách viết phân biệt “i” và “y” như trước kia.

Vì vậy về cơ bản thường có 3 quy tắc cần lưu ý như sau:

Chấp nhận cả hai cách viết “i” và “y”

Trong trường hợp này, dùng “i” hay “y” đều được chấp nhận. Ví dụ như: kỉ niệm/ kỷ niệm, hi sinh/ hy sinh, lí do/ lý do, li kì/ ly kỳ… Tuy nhiên “i” vẫn được ưu tiên hơn, nên sử dụng hi sinh, kỉ niệm, li kì, lí do… nhiều hơn là hy sinh, kỷ niệm, ly kỳ, lý do…

Phân biệt khi đứng một mình

Khi “i” hay “y” đứng một mình, chúng ta sẽ phân biệt cách viết như sau:

• Dùng “i” khi là đó là từ thuần Việt, ví dụ như: ầm ĩ, í ới, ì xèo, ì ạch…
• Dùng “y” khi đó là từ Hán Việt, ví dụ như: y khoa, y tế, ý nghĩa, y phục…

Để sử dụng đúng theo cách này, các bạn cần phải biết xác định từ thuần Việt và từ Hán Việt. Tuy nhiên, vẫn sẽ có trường hợp ngoại lệ, những âm tiết có mặt trong cả từ thuần Việt lẫn từ Hán Việt. Ví dụ như là sỉ nhục ≠ sỉ lẻ… có nhiều từ thuần Việt cũng thường hay được viết với “y” như tuổi Tỵ, giờ Tý…

Phía sau âm đệm sẽ dùng “y”

Đối với những trường hợp như: quy định, quỹ đạo, quý mến, ma quỷ, đột quỵ… Chúng ta sẽ sử dụng quy, quý, quỹ, quỷ… thay cho qui, quí, quĩ, quỉ…

Vậy kỉ niệm hay kỷ niệm mới đúng chính tả?

Xét theo các quy tắc vừa đề cập ở phần trên, chúng ta cũng đã biết kỉ niệm hay kỷ niệm là đúng.

• Theo quy tắc nhất thể “i”: “kỉ niệm” là đúng chính tả
• Theo quy tắc phân biệt: “kỷ niệm” mới đúng chính tả

Xét cho cùng vấn đề này đến ngay cả các chuyên gia về ngôn ngữ học vẫn còn đang tranh cãi. Chính vì vậy, việc chúng ta sử dụng từ “kỉ niệm hay kỷ niệm” cũng sẽ được chấp nhận và tạm coi là đúng mà không bị soi xét quá kỹ. Tuy nhiên, trên thực tế thì kỷ niệm vẫn được sử dụng phổ biến hơn trong đời sống và giao tiếp hằng ngày.

Cách sử dụng kỉ niệm và kỷ niệm

Như vậy kỉ niệm hay kỷ niệm đều đúng chính tả. Cả hai từ này đều mang ý nghĩa là một sự kiện, ngày tháng hoặc kỷ lục quan trọng trong quá khứ được nhớ đến và tổ chức để tưởng nhớ. Tuy nhiên, từ “kỷ niệm” thường được sử dụng để chỉ những sự kiện trọng đại hơn, trong khi “kỉ niệm” thường ám chỉ các sự kiện nhẹ nhàng hơn. Dưới đây là một số ví dụ về cả hai từ này.

• Kỷ niệm: Ngày sinh nhật, ngày cưới, ngày đạt được mục tiêu quan trọng, ngày thành lập công ty,…
• Kỉ niệm: Ngày gặp gỡ bạn bè, ngày đi picnic, ngày bắt đầu một khóa học mới, ngày thăm quan một địa điểm du lịch, ngày xem một buổi diễn,…

Qua bài viết trên, chắc hẳn các bạn đã biết kỉ niệm hay kỷ niệm là đúng. Thực tế, cả “kỉ niệm” và “kỷ niệm” đều là đúng chính tả trong tiếng Việt. Cả hai từ đều được công nhận và sử dụng trong những ngữ cảnh khác nhau. Tùy vào quan điểm cá nhân mà các bạn có thể sử dụng một trong hai từ này.

>>> Tìm hiểu thêm bài viết: Lộ trình học IELTS từ 0 đến 7.5 ngắn nhất cho người mới bắt đầu