Luận điểm là một trong những yếu tố quan trọng trong việc diễn đạt ý kiến cá nhân hoặc quan điểm về một vấn đề. Vậy luận điểm là gì? Luận điểm được xác định và trình bày như thế nào? Trong nội dung bài viết ngày hôm nay, chúng tôi sẽ làm rõ vấn đề này!

Luận điểm là gì?

Luận điểm là quan điểm, tư tưởng hoặc ý kiến về một vấn đề, sự kiện hoặc chủ đề nào đó. Nó thường được sử dụng trong văn bản nghị luận, bài viết hoặc các bài thuyết trình, tranh luận nhằm thuyết phục người đọc hoặc người nghe hiểu rõ vấn đề đang được đề cập đến.

Luận điểm được xem như “gốc rễ” của mọi vấn đề nên đòi hỏi phải mang tính chính xác, khách quan và có tính logic thì mới có giá trị đối với người đọc, người nghe. Ngoài ra, luận điểm cũng cần có tính định hướng giúp người đọc hoặc người nghe hiểu rõ vấn đề đang được tác giả đề cập.

Có thể nói, luận điểm là yếu tố vô cùng quan trọng giúp lời nói của mỗi chúng ta “có trọng lượng” hơn đối với người nghe hoặc người người đọc. Ở bất cứ hoàn cảnh nào, một người đưa ra những luận điểm rõ ràng và chất lượng thì luôn nhận được sự tán thưởng của mọi người xung quanh.

Phân loại luận điểm

Hiện nay, luận điểm được chia thành luận điểm chính và luận điểm phụ nhằm giúp người dùng nói/ viết chứng minh vấn đề một cách thuyết phục nhất. Đặc điểm chính của mỗi loại luận điểm như sau:

• Luận điểm chính: Là những tư tưởng, lập luận chính được nhắc đến trong văn bản nghị luận hoặc khi thảo luận. Những lập luận chính là mấu chốt để thuyết phục người khác tin tưởng rằng quan điểm của bạn là chính xác.
• Luận điểm phụ: Là những đặc điểm, lý lẽ được đặt ra để chứng minh, làm rõ các luận điểm chính và từ đó làm sáng tỏ được vấn đề. Các luận điểm phụ có sự liên kết giúp cho luận điểm chính được hoàn thiện, rõ ràng và dễ hiểu hơn.

Luận điểm là gì luận cứ là gì? Phân biệt luận điểm và luận cứ

Luận cứ là các dẫn chứng cụ thể được đưa ra làm cơ sở để chứng minh các luận điểm được đề cập. Hệ thống luận cứ cần được xây dựng và tham khảo dựa trên các nguồn thông tin thực tế, có số liệu khoa học hoặc có thực nghiệm thì mới có tính thuyết phục.

Các luận cứ cần đạt một số yêu cầu sau đây:

• Chân thật, đúng đắn.
• Đã được xác thực (định lý, định luật,…)
• Phải có tính logic, liên kết chặt chẽ với nhau.

Tiêu chí	Luận điểm	Luận cứ
Cơ sở xác lập	Ý tưởng hay quan điểm của người viết, người nói	Thông tin xác thật và đã được chứng minh trước đó
Chứng minh cho	Quan điểm và lối tư duy, suy nghĩ của bản thân người viết, người nói	Luận điểm
Yêu cầu khác	Đúng đắn (được chứng minh bởi các luận cứ)	Chính xác, logic và độ đáng tin cậy cao

Vai trò của luận điểm

Luận điểm được coi như là “xương sống” của việc lập luận. Dưới đây là vai trò chính của luận điểm trong văn nói và văn viết.

• Thể hiện quan điểm: Luận điểm giúp người viết hoặc người nói thể hiện 1 quan điểm cụ thể về 1 vấn đề. Từ đó giúp định hình rõ ràng ý kiến hoặc quan điểm của họ đối với vấn đề đó.
• Thúc đẩy tranh luận: Luận điểm thường sẽ là điểm khởi đầu cho cuộc tranh luận hoặc cuộc thảo luận về 1 vấn đề. Nó sẽ kích thích người đọc hoặc người nghe tham gia vào cuộc tranh luận bằng cách đặt ra những câu hỏi và sự nghi ngờ về quan điểm mỗi cá nhân.

• Thuyết phục: Mục tiêu của luận điểm chính là thuyết phục người đọc hoặc người nghe về độ hợp lý, tính đúng đắn của một quan điểm. Thông qua sử dụng lập luận, bằng chứng và logic để thuyết phục người khác chấp nhận hoặc ủng hộ quan điểm của mình.
• Tạo sự rõ ràng: Luận điểm giúp tạo sự rõ ràng trong việc trình bày ý kiến. Nó cho phép người viết hoặc người nói tập trung vào 1 quan điểm cụ thể, tránh mập mờ hoặc mơ hồ trong việc trình bày thông tin.
• Tạo tính logic: Thường thì luận điểm sẽ dựa trên lý lẽ và logic để hỗ trợ quan điểm, ý kiến hay tư tưởng. Điều này sẽ giúp xây dựng 1 cuộc tranh luận hoặc bài viết có tính logic và thuyết phục cao.
• Khám phá đa dạng quan điểm: Luận điểm được sử dụng để khám phá và thể hiện sự đa dạng các quan điểm về 1 vấn đề, cho phép người viết hoặc người nói xem xét và thảo luận về những quan điểm khác nhau.

Cách xác định, xây dựng và trình bày 1 luận điểm trong văn bản nghị luận

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách xác định, cách xây dựng và trình bày một luận điểm mà bạn có thể tham khảo.

1. Cách xác định luận điểm

Để xác định 1 luận điểm trong văn bản nghị luận, bạn cần tìm các yếu tố sau đây:

• Tuyên bố cụ thể: Luận điểm thường được diễn đạt thông qua 1 tuyên bố cụ thể. Đó có thể là một câu hoặc một đoạn văn mô tả quan điểm của tác giả đối với 1 vấn đề cụ thể.
• Tìm từ khóa: Từ khóa hoàn toàn xuất hiện trong văn bản để chỉ ra sự hiện diện của luận điểm, đi kèm với các cụm từ như “tôi tin rằng”, “theo quan điểm của tôi”, “điều quan trọng là”, “điều này chứng minh rằng”,…
• Tìm trọng tâm: Trọng tâm của văn bản là điểm tập trung chính của luận điểm, có thể là 1 ý kiến hoặc quan điểm về 1 vấn đề cụ thể. Trọng tâm thường diễn đạt ở phần mở đầu hoặc trong đoạn mở đầu của văn bản.

• Xem xét cấu trúc lập luận: Trong 1 văn bản lập luận, luận điểm thường được xây dựng thông qua những lập luận, bằng chứng và ví dụ. Vì vậy, bạn có thể xác định luận điểm bằng cách xem xét cấu trúc lập luận; đồng thời xem phần nào trong văn bản là quan trọng nhất để hỗ trợ quan điểm.
• Phân biệt giữa luận điểm và thông tin: Thông thường, luận điểm sẽ được diễn đạt trong phần trình bày của tác giả; trong khi thông tin khách quan được cung cấp trong phần dữ liệu, sự kiện hoặc sự thật. Bạn cần phân biệt các phần này để xác định luận điểm chính xác.
• Lắng nghe ngôn ngữ thể hiện sự đánh giá hoặc quan điểm: Tác giả có thể sử dụng ngôn ngữ để đánh giá, thể hiện quan điểm của họ. Điều này bao gồm việc sử dụng từ ngữ tích cực, tiêu cực để mô tả vấn đề; hoặc sử dụng các câu hỏi, lời phát biểu để đưa ra quan điểm.

2. Cách xây dựng một luận điểm

Để xây dựng một luận điểm mạnh mẽ, bạn cần thực hiện các bước sau:

• Chọn chủ đề cụ thể: Lựa chọn 1 chủ đề bạn quan tâm hoặc có kiến thức về nó.
• Nghiên cứu: Tìm hiểu sâu về chủ đề của bạn để xây dựng cơ sở kiến thức.

• Xác định quan điểm: Đưa ra quan điểm hoặc ý kiến cá nhân bạn về chủ đề đó.
• Lập luận: Đưa ra lập luận bằng cách sử dụng tài liệu, dữ liệu đã được kiểm chứng; các ví dụ hoặc lý do ủng hộ luận điểm của bạn.
• Tạo câu luận điểm: Hãy viết 1 câu luận điểm ngắn gọn, rõ ràng diễn đạt đầy đủ quan điểm của bạn.

3. Cách trình bày luận điểm hiệu quả

Thực tế có rất nhiều cách để trình bày luận điểm, dưới đây là một số cách phổ biến nhất:

• Kể chuyện gián tiếp rồi sau đó nêu ra luận điểm.
• Trình bày bối cảnh rồi xác định và nêu ra luận điểm.
• Sử dụng phương pháp quy nạp, tức là đi từ cái riêng đến cái chung và đi từ cái ít chung đến những cái chung hơn.
• Sử dụng phương pháp diễn dịch, tức là đi từ cái chung đến cái riêng và đi  từ cái chung tổng thể đến những cái ít chung hơn.

Bài luyện tập về luận điểm

Một số bài tập dưới đây sẽ giúp bạn nắm chắc các kiến thức về luận điểm.

Bài 1: Từ các câu danh ngôn dưới đây, hãy rút ra luận điểm đúng đắn về việc đọc sách.

a. Đọc sách chính là cách học tốt nhất để theo dõi những tư tưởng vĩ đại của vĩ nhân, và là cách học thú vị nhất. (A. Puskin)

b. Người chỉ đọc đôi chút cũng đã có trình độ cao hơn nhiều so với người không đọc gì cả. (V. Bi-ê-lin-xki)

c. Đọc sách mà không suy nghĩ thì chẳng khác nào ăn mà không tiêu. (E. Bur-ke)

d. Đọc cuốn sách hay cũng giống như được trò chuyện với người bạn thông minh. (L. Tôn-xtôi)

Gợi ý:

a. Đọc sách là một cách học tích cực nhất.

b. Việc đọc sách chỉ có ích khi người đọc biết suy ngẫm và biết đọc đúng cách.

c. Trong việc đọc, sách là quan trọng nhưng người đọc lại càng quan trọng hơn.

d. Trình độ đọc cho thấy được trình độ văn hoá.

Bài 2: Đọc truyện ngụ ngôn Việt Nam “Thầy bói xem voi”. Hãy tự rút ra một số luận điểm về cách suy nghĩ, đánh giá việc tiếp thu ý kiến của người khác.

Gợi ý:

• Phải xem xét sự vật và hiện tượng dưới nhiều góc độ thì mới có thể đưa ra được nhận định đúng đắn, toàn diện nhất.
• Không nên chỉ dựa vào sự nhìn nhận của cá nhân mình, cần phải biết lắng nghe nhiều ý kiến khác để có được nhận định toàn diện, khách quan nhất về một đối tượng nào đó.
• Cần phải biết tôn trọng ý kiến của người khác; không nên bảo thủ, biến tranh luận thành cãi vã và xung đột gây mất đoàn kết.

Bài 3: “Hoạ sĩ Trung Quốc nổi tiếng thời Đường là Diêm Lập Bản lần thứ nhất xem tranh Trương Tăng Do đời nhà Lương chê là không có gì. Lần thứ 2 xem tranh họ Trương lại khen là tranh khá. Lần thứ 3 xem kĩ thì khen là tranh có chỗ kì diệu”. Từ mẩu chuyện ngắn trên, có thể rút ra những luận điểm nào về cách xem tranh và cách thưởng thức nghệ thuật?

Gợi ý:

• Thưởng thức nghệ thuật đòi hỏi đi từ nông cho đến sâu.
• Thưởng thức nghệ thuật đòi hỏi những trải nghiệm của người thưởng thức.
• Người tiếp nhận có vai trò rất quan trọng trong việc thưởng thức nghệ thuật.
• Vẻ đẹp của tác phẩm nghệ thuật do người thưởng thức đánh giá và khám phá.

Trên đây là nội dung giải đáp cho câu hỏi luận điểm là gì mà chúng tôi đã tổng hợp để chia sẻ đến bạn đọc. Mong rằng bài viết này đã cung cấp cho quý bạn đọc kiến thức hữu ích!.

>>> Xem thêm bài viết: Điệp cấu trúc là gì? Phân loại, tác dụng ví dụ của điệp cấu trúc