Vào cuối tháng 9 đầu tháng 10/2019 trên mạng xã hội có rất nhiều thông tin về việc nước ta đứng đầu về mức độ ôi nhiễm không khí. Mặc dù đây là thông tin của một công ty nước ngoài đưa ra mang tính thời điểm, nên không chính xác hoàn toàn. Nhưng có thể thấy rằng mức độ ô nhiễm không khí ở các thành phố lớn nước ta cũng đang ở mức cao.
Aqi là gì?
Aqi có tên tiếng anh là Air Quality Index và đây là chỉ số đo lường chất lượng không khí theo khu vực trong thời gian nhất định. Và nó cho bạn biết không khí quanh bạn đang ở mức độ nào, tốt hay xấu. Chỉ số này đã được nhiều nước trên thế giới sử dụng nhằm cảnh báo mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe người dân.
Cách tính chỉ số Aqi
Để đo, tính toán được chỉ số AQI thì cần phải xác định nồng độ chất ô nhiễm không khí trong một khoảng thời gian trung bình, thu được từ máy theo dõi không khí.
Nồng độ và thời gian là thước đo liều lượng chất gây ô nhiễm không khí. Ảnh hưởng sức khỏe trong 1 liều nhất định được thiết lập bởi các nghiên cứu dịch tễ học.
Giá trị chỉ số chất lượng không khí thường được tính trên nhiều phạm vi. Mỗi phạm vi ứng với 1 mô tả, 1 mã màu, từ đó chuẩn hóa mức độ cảnh báo sức khỏe cộng đồng.
Tuy nhiên, bảng tính toán chỉ số chất lượng không khí AQI ở mỗi nước sẽ khác nhau. Như Hồng Kong thay chỉ số chất lượng không khí bằng chỉ số sức khỏe chất lượng không khí. Chỉ số này được tính theo thang điểm 10.
- Từ 1 – 3 là thấp
- Từ 4 – 6 là vừa phải
- 7 là cao
- từ 8 – 10 là rất cao
- Còn trên 10 hay 10+ là nghiêm trọng
Chỉ số ô nhiễm không khí Hà Nội
Chỉ số ô nhiễm không khí Hà Nội cũng như nhiều nước trên thế giới được căn cứ theo AQI.
Gần đây, Hà Nội liên tục được cảnh báo mức độ ô nhiễm không khí với chỉ số AQI ở mức cao, lên tới 170. Tình trạng này được coi là rất xấu, và người dân nên hạn chế, không nên ra đường nhiều.
Ô nhiễm không khí là mối nguy hại lớn cho sức khỏe con người. Theo các chuyên gia y tế, một người lớn trung bình hít thở khoảng 15 m3 không khí mỗi ngày. Mặc dù các chất ô nhiễm trong không khí thường không nhìn thấy, chúng có thể gây nhiều ảnh hưởng xấu đến toàn cơ thể, bao gồm cả tim, gan, phổi và hệ hô hấp, hay ngay cả thai nhi đang phát triển trong bụng mẹ.
Ảnh hưởng của chất lượng không khí tới sức khỏe
Ảnh hưởng đến hệ hô hấp
Các tác động của ô nhiễm không khí trên đường hô hấp phụ thuộc vào loại và sự pha trộn các chất ô nhiễm với nhau. Nồng độ trong không khí, thời lượng tiếp xúc, lượng chất gây ô nhiễm được hít vào và lượng chất gây ô nhiễm thâm nhập vào phổi.
Trong khi PM10 đi vào cơ thể qua đường dẫn khí và tích tụ trên phổi, thì bụi mịn PM2.5 đặc biệt nguy hiểm hơn. Vì chúng bé đến mức có thể luồn lách vào các túi phổi, tĩnh mạch phổi và xâm nhập vào hệ tuần hoàn máu. Bụi PM 2.5 cộng với khí CO hay SO2, NO2 nhiều, sẽ cản hemoglobin kết hợp oxi khiến tế bào thiếu oxi.
Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí tác động lên phổi là rõ rệt nhất. Các triệu chứng có thể thấy được ngay sau khi tiếp xúc với mức độ ô nhiễm cao như kích ứng đường hô hấp, khó thở và tăng nguy cơ lên cơn hen suyễn.
Tiếp xúc với ozon và các hạt bụi, chất ô nhiễm làm giảm chức năng phổi, đồng thời làm tăng nặng các bệnh phổi mãn tính. Khi tiếp xúc với chất gây ô nhiễm không khí trong một thời gian dài có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.
Chất lượng không khí xuống thấp khiến bệnh nhân bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang đi khám rất đông. Mũi là cửa ngõ của đường hô hấp, do đó, đây là cơ quan đầu tiên chịu ảnh hưởng từ việc thay đổi thời tiết hay môi trường, khí hậu.
Đối với tim
Các nghiên cứu cho thấy ô nhiễm không khí có tác động tiêu cực đến sức khỏe tim mạch, làm tăng nguy cơ đau tim và tỷ lệ đột quỵ.
Các loại bụi có kích thước nhỏ, các chất hóa học hay chất kháng viêm trong bụi có thể phát tán từ phổi vào hệ tuần hoàn, ảnh hưởng đến tim mạch. Nguyên nhân là nó ảnh hưởng đến khả năng giãn nở và co thắt của các mạch máu. Dưới tác động của khói bụi các mạch máu bị giảm kích cỡ, cản trở lưu thông huyết mạch. Không khí ô nhiễm còn làm tăng nguy cơ tạo cục máu đông ở động mạch. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Đối với quá trình sinh sản
Phụ nữ sống trong khu vực ô nhiễm không khí có nguy cơ sinh con tự kỉ cao gấp 2 lần so với bình thường. Mức độ ảnh hưởng đến thai nhi sẽ càng tăng cao vào giai đoạn cuối của thai kỳ.
Ngoài ra, ô nhiễm không khí cũng được cho là liên quan đến sự giảm chất lượng tinh trùng. Gây ảnh hưởng đến khả năng có con của nam giới.
Tổn thương thận
Ô nhiễm không khí có mối liên quan chặt chẽ với bệnh thận và suy thận. Nguyên nhân là do tạo gánh nặng khiến thận không thể lọc hết các phân tử ô nhiễm trong máu.
Một số vấn đề khác
- Yếu xương cốt: Ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ loãng xương và các ca gãy xương liên quan. Tác động này tương tự như tác động của khói thuốc lá đến hệ xương của cơ thể.
- Lão hóa da: Có thể phá hủy các tế bào da và ảnh hưởng đến khả năng tự tái tạo của da. Gây thay đổi sắc tố của da, đẩy nhanh quá trình lão hóa khiến làn da trở nên xấu đi.
- Đau đầu
